کتاب آنچه بر ما گذشت و ناگفته ماند اثر علیرضا مسرتی

کتاب آنچه بر ما گذشت و ناگفته ماند اثر علیرضا مسرتی، به‌عنوان یک گام مهم در ثبت تاریخ معاصر، تمرکز خود را بر ماه‌های ابتدایی جنگ تحمیلی ایران و عراق و تجربیات مردم خوزستان در آن دوران گذاشته است. 

مسرتی در این اثر تلاش کرده است تا بخش‌های کمتر شناخته‌شده از جنگ و ایثار مردم ایران را به رشته تحریر درآورد و به پرکردن خلاءهای موجود در منابع مکتوب جنگ تحمیلی بپردازد.

این کتاب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا نویسنده خود شاهد بسیاری از وقایع بوده است و به‌خوبی درک کرده که تاریخ چگونه می‌تواند به‌درستی ثبت و منتقل نشود. یکی از دغدغه‌های مسرتی این است که روایات رسمی از جنگ ممکن است جنبه‌های خاصی از واقعیت را نادیده بگیرد یا تحریف کند. به‌ویژه در مورد جنگ تحمیلی که به‌طور گسترده از منابع مختلف و زاویه‌های گوناگون روایت شده، این مهم است که صدای کسانی که در خط مقدم بوده‌اند و لحظات دشوار جنگ را از نزدیک تجربه کرده‌اند، به‌خوبی شنیده شود. 

مسرتی با گفتگو با کسانی که در این دوران نقش‌آفرین بوده‌اند، سعی کرده است واقعیت‌های کمتر گفته‌شده را به نسل‌های آینده منتقل کند.

یکی از ویژگی‌های برجسته این کتاب این است که مسرتی به‌طور خاص بر نقش نیروهای مردمی در دفاع از میهن تأکید می‌کند. در ابتدای جنگ، مردم خوزستان و دیگر مناطق مرزی ایران، بار سنگین دفاع از کشور را به دوش کشیدند. نیروهای داوطلب از مساجد به جبهه‌ها می‌آمدند، گاه بدون هیچ‌گونه آموزش نظامی و با انگیزه‌ای سرشار از ایمان و عزم راسخ. در روزهای اول جنگ، فرماندهان بزرگ و معروفی چون علی غیور اصلی، اصغر گندمکار، حسین علم الهدی و بسیاری دیگر از این نیروها به شهادت رسیدند، و این خود یکی از مهم‌ترین نقاط عطف تاریخ دفاع مقدس بود که در این کتاب به‌تفصیل بیان شده است.

در کتاب آنچه بر ما گذشت و ناگفته ماند، مسرتی به‌ویژه بر نقش فرماندهان و رزمندگان تأکید دارد که در اولین ماه‌های جنگ، پیشاپیش نیروهای خود می‌جنگیدند. این فرماندهان به‌جای اینکه در پشت جبهه‌ها بمانند و دستور دهند، خود در کنار رزمندگان به جنگ می‌پرداختند، و به‌جای گفتن "بروید"، به نیروهای خود می‌گفتند "بیایید". این شیوه جدید فرماندهی، نه‌تنها نشان از شجاعت و ایثار داشت، بلکه موجب افزایش روحیه رزمندگان نیز می‌شد.

کتاب همچنین به عملیات‌های مختلف جنگ تحمیلی از جمله عملیات‌های ثامن الائمه، طریق القدس، فتح‌المبین و دیگر عملیات‌های مهم پرداخته است. مسرتی با بیان جزئیات این عملیات‌ها و نحوه شکل‌گیری گردان‌های منظم مردمی و تیپ‌های بسیج، تصویری جامع از سختی‌ها و فداکاری‌هایی که در این دوران متحمل شدیم، به نمایش می‌گذارد. یکی از نکات جالب توجه در این کتاب، ثبت نقش کلیدی مادران شهدا و زنان در این جنگ است. این کتاب نشان می‌دهد که علاوه بر رزمندگان، مادران و خانواده‌های آن‌ها نیز در پشت جبهه‌ها و با تحمل درد و رنج فقدان، سهمی بی‌بدیل در پیروزی‌های ملت ایران داشتند.

در نهایت، کتاب آنچه بر ما گذشت و ناگفته ماند نه‌تنها یک مجموعه از خاطرات و وقایع است، بلکه تلاش مؤلف برای ثبت حقیقت‌هایی است که بسیاری از آن‌ها در تاریخ جنگ تحمیلی به فراموشی سپرده شده‌اند. مسرتی با این کتاب قصد دارد تا به نسل‌های آینده کمک کند تا بهتر درک کنند که جنگ تحمیلی چگونه آغاز شد و مردم چگونه در برابر دشمن بعثی ایستادند. این کتاب برای کسانی که خواهان درک عمیق‌تری از جنگ و دفاع مقدس هستند، منبعی ارزشمند به شمار می‌رود.

این اثر با توجه به اهمیت ویژه‌ای که برای ثبت تاریخ دارد، می‌تواند به‌عنوان یک اثر تاریخی برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به تاریخ معاصر ایران مورد استفاده قرار گیرد. مسرتی با دقت و حوصله سعی کرده است گوشه‌هایی از تاریخ جنگ تحمیلی را که کمتر گفته شده‌اند، برای آیندگان حفظ و ثبت کند.